Εισαγωγή στις αλλεργικές παθήσεις και τα αλλεργιογόνα - περαιτέρω λεπτομέρειες στις επιμέρους ενότητες:

Αλλεργιολογία

Είναι η ειδικότητα που ασχολείται με τα αλλεργικά και ανοσολογικά νοσήματα.

Αλλεργιολόγος

Ο Αλλεργιολόγος είναι ένας γιατρός που έχει περάσει από ειδική εκπαίδευση όσον αφορά την διάγνωση και τη θεραπευτική αντιμετώπιση των αλλεργικών και ανοσολογικών παθήσεων. Η εκπαίδευση είναι μακροχρόνια και περιλαμβάνει τουλάχιστον 11 χρόνια εντατικής μελέτης στα οποία περιλαμβάνονται τα χρόνια της Ιατρικής Σχολής (6) και τα χρόνια λήψεως της ειδικότητας (5). Ενίοτε ακολουθεί και η εξειδίκευση του ιατρού σε κάποιο από τα αντικείμενα της ειδικότητάς του (π.χ. Ιατρική Ακαερολογία, Αεροβιολογία κ.ά.). Στον χάρτη βλέπετε σε ποιές περιοχές της Ελλάδος υπηρετούν Αλλεργιολόγοι.

Αλλεργία

Αλλεργία είναι σύνθετη λέξη και ετυμολογικά προέρχεται από το συνδυασμό των λέξεων «άλλο + έργο». Ο πρώτος που πρότεινε τον όρο αυτό ήταν ο Αυστριακός παιδίατρος Clemens von Piquet (1874-1929), ο οποίος παρατήρησε το 1905 ότι κατά την επαναχορήγηση ετερολόγων ορών, ορισμένα άτομα αντί ανοσίας εμφάνιζαν ορονοσία. Με απλά λόγια το ανοσιακό σύστημα αντί να εμφανίζει τη φυσιολογική δραστηριότητα για την οποία έχει ταχθεί από τη φύση, δηλαδή να εμφανίζει φύλαξη του οργανισμού (ανοσία), εμφάνιζε άλλο έργο (αλλεργία) δηλαδή α -φύλαξη (αναφυλαξία).

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Αλλεργικών και Λοιμωδών Παθήσεων των Ηνωμένων Πολιτειών περίπου 35.000.000 ασθενείς υποφέρουν από αλλεργίες ενώ 9.000.000 από αυτούς πάσχουν από άσθμα. Ως «αλλεργία» ορίζεται κάθε ανώμαλη αντίδραση του οργανισμού σε ουσίες οι οποίες υπό φυσιολογικές συνθήκες είναι αβλαβείς. Οι ουσίες αυτές μπορεί να εισέλθουν στο σώμα με την εισπνοή, με την κατάποση ή τέλος, με την επαφή στο δέρμα. Οι ουσίες που προκαλούν ευαισθητοποίηση ονομάζονται «αλλεργιογόνα».

Αλλεργιογόνα

Οικιακή σκόνη:

Από το 1964 έχει διαπιστωθεί ότι το σημαντικότερο αλλεργιογόνο της σκόνης προέρχεται από τα ακάρεα Dermatophagoides pteronyssinus και Dermatophagoides farinae. Οι μικροσκοπικοί αυτοί οργανισμοί έχουν 8 πόδια, μήκος περίπου 1/3 mm και τρέφονται με την πιτυρίδα των ανθρώπων. Η ανάπτυξη των ακάρεων ευνοείται με την αυξημένη θερμοκρασία και υγρασία του περιβάλλοντος ενώ έχει υπολογιστεί ότι, σε 100 mg σκόνης στρώματος αντιστοιχούν περισσότερα από 3.000 ακάρεα.

Μύκητες:

Η έκθεση στους μύκητες είναι συνεχής, χωρίς να υπάρχει εποχιακή κατανομή. Τα σπόρια των μυκήτων υπάρχουν στην ατμόσφαιρα σε συγκεντρώσεις έως και 1.000 φορές μεγαλύτερες από εκείνες των γύρεων. Οι μύκητες Cladosporium, Alternaria, Penicillium και Basidiomycetes αποτελούν τους σπουδαιότερους από τους αλλεργιογόνους μύκητες.

Αλλεργιογόνα κατοικιδίων ζώων:

Τα αλλεργιογόνα που προέρχονται από το δέρμα και το σίελο του σκύλου και της γάτας ενοχοποιούνται συχνά για την πρόκληση αλλεργίας από το αναπνευστικό σύστημα. Τα αλλεργιογόνα της γάτας στο σπίτι παραμένουν στον αέρα για αρκετές ώρες και εξαλείφονται με βραδύ ρυθμό (εβδομάδες έως και μήνες). Το γεγονός αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται υπ' όψη σε περιπτώσεις απομάκρυνσης του ζώου από το σπίτι χωρίς άμεση εξάλειψη των αλλεργικών αντιδράσεων.

Τροφικά αλλεργιογόνα:

Πολλά τρόφιμα και συντηρητικά μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν το γάλα, οι ξηροί καρποί, τα οστρακοειδή και τα ψάρια, διάφορα φρούτα κ.α.

Γύρεις:

Τα αγρωστώδη, τα αγριόχορτα και τα δένδρα αποτελούν σημαντικές πηγές αερομεταφερόμενων γύρεων. Τα φυτά με αλλεργιολογική σημασία πρέπει να εμφανίζουν ορισμένα χαρακτηριστικά. Έτσι θα πρέπει να είναι ανεμόφιλα και εντομόφιλα, να παράγουν γύρη σε μεγάλες ποσότητες, να αναπτύσσονται σε ευνοϊκές κλιματολογικές και γεωγραφικές συνθήκες, να παράγουν γυρεόκοκκους μικρού μεγέθους και κατάλληλης μορφολογίας και να φύονται σε μεγάλες ποσότητες. Παράδειγμα φυτού που πληροί τις παραπάνω προδιαγραφές είναι η παριετάρια ή περδικάκι. Εκτός από τα παραπάνω, αλλεργικές αντιδράσεις μπορεί να προκαλέσουν και ορισμένες χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία, διάφορα πρόσθετα και συντηρητικά τροφίμων και φαρμάκων, καθώς και τα δηλητήρια των σφηκών και των μελισσών.

Ποιοι περιβαλλοντικοί παράγοντες ευθύνονται περισσότερο;

Πολλοί παράγοντες έχουν ενοχοποιηθεί για την αύξηση των αλλεργικών παθήσεων. Η ποσόστωση της ευθύνης ενός εκάστου δεν έχει καθορισθεί μέχρι τώρα, ώστε να μπορούν να εφαρμοσθούν και προγράμματα πρόληψης. Στους παράγοντες συμπεριλαμβάνονται μεταξύ των άλλων: η υπόθεση της «υγιεινής», η ενδο- και εξω-οικιακή ατμοσφαιρική ρύπανση, ο τόπος διαμονής (αστικός-αγροτικός), ο μητρικός θηλασμός, οι τροφές, οι «σύγχρονες» κατοικίες και ο χρόνος που ζούμε σε αυτές, η έντονη ψυχο - κοινωνική επιβάρυνση (stress) του σημερινού ατόμου και αρκετοί άλλοι. Η υπόθεση της «υγιεινής» ξεκίνησε από το τέλος της δεκαετίας του '80 και με λίγα λόγια υποστηρίζει ότι το σημερινό παιδί που έχει μειωμένες πιθανότητες μικροβιακών λοιμώξεων τα πρώτα χρόνια της ζωής του (λόγω της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου), έχει αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσει αλλεργία επειδή το ανοσιακό του σύστημα «εκπαιδεύεται» (μαθαίνει) να αντιδρά με «αλλεργικό τρόπο», να παράγει δηλαδή IgE αντισώματα, αντί να παράγει IgG όπως στη περίπτωση της συνεχούς επαφής του με μικρόβια. Σε αυτή την υπόθεση υπάγονται και οι αλλαγές στη μικροβιακή χλωρίδα του εντέρου που παρατηρούνται σε άτομα του «Δυτικού» κόσμου με αυτά των ατόμων άλλων κοινωνιών. Η υπόθεση είναι ελκυστική αλλά δεν έχει αποσαφηνισθεί εντελώς. Για την ατμοσφαιρική ρύπανση, εντός και εκτός σπιτιού, επίσης υπάρχουν αμφιλεγόμενα στοιχεία. Η ατμοσφαιρική ρύπανση των σύγχρονων μεγαλουπόλεων αναμφισβήτητα επιδεινώνει το πρόβλημα, δεν είμαστε σίγουροι ότι το δημιουργεί, αν και για το τελευταίο υπάρχουν αρκετά στοιχεία, τουλάχιστον για κάποιους ατμοσφαιρικούς ρυπαντές. Χωρίς αμφιβολία η ενδοοκιακη ρύπανση με καπνό τσιγάρου αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα. Έχει παρατηρηθεί ότι άτομα που διαμένουν σε αγροτικές περιοχές, παρά την αυξημένη πυκνότητα γύρης, εμφανίζουν χαμηλότερα ποσοστά ευαισθητοποίησης στις γύρεις από ότι τα άτομα διαμένοντα στις αστικές περιοχές. Το παράδοξο πιθανόν να ερμηνεύεται, αφενός με την υπόθεση «υγιεινής» και αφετέρου με το γεγονός ότι οι γύρεις προσλαμβάνουν από την ατμόσφαιρα του ρυπαντές και έτσι τροποποιείται η σύνθεση τους και τελικά η ικανότητα τους να προκαλούν ευαισθητοποίηση (δηλαδή εμφανίζουν αυξημένη αλλεργιογονικότητα). Ο μητρικός θηλασμός θεωρείται ότι δρα προστατευτικά στην εκδήλωση αλλεργικών παθήσεων. Οι σημερινές μητέρες έχουν ελάχιστο χρόνο και παρά τις καλές προθέσεις δεν θηλάζουν τα παιδιά τους τόσο, όπως γινόταν σε παλαιότερες εποχές. Οι τροφές που καταναλώνουμε έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια τόσο όσον αφορά τη σύσταση, την επεξεργασία, τη προσθήκη διαφόρων ουσιών (συντηρητικά, χρωστικές κλπ), επίσης προστέθηκαν και τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα. Πολλές απόψεις έχουν εκφρασθεί για ενδεχόμενους κινδύνους, χωρίς όμως μέχρι τώρα να υπάρχει αποκρυσταλλωμένο συμπέρασμα. Τα σημερινά σπίτια, αλλά και οι χώροι εργασίας (περισσότερο ποσοστό του εργατικού δυναμικού εργάζεται σε γραφεία, από ότι παλαιότερα) είναι συνήθως «αεροστεγώς» κλεισμένοι, με μέτριο έως κακό φυσικό αερισμό, με χαλιά και μοκέτες από τοίχο σε τοίχο (ιδανικό για αύξηση των ακάρεων της οικιακής σκόνης), με αυξημένη χρήση κλιματιστικών συσκευών και πολλών άλλων χαρακτηριστικών που άμεσα ή έμμεσα μπορούν να συμβάλλουν στην αύξηση της συχνότητας της αλλεργίας. Επιπλέον, περνούμε σήμερα περισσότερες ώρες της ημέρας σε κλειστούς χώρους από ότι συνέβαινε παλαιότερα και κυρίως αυτό αφορά τα παιδιά που μεγαλώνουν στα διαμερίσματα των σύγχρονων μεγαλουπόλεων. Η έντονη ψυχο - κοινωνική επιβάρυνση (stress) του σημερινού ατόμου των σύγχρονων κοινωνιών αποτελεί χωρίς αμφιβολία παράγοντα έκλυσης συμπτωματολογίας σε ορισμένες αλλεργικές παθήσεις. Η γνώση αυτή δεν είναι καινούργια, ούτε αφορά μόνο την αλλεργία. Επίσης τα αλλεργικά νοσήματα με τη χρόνια διαδρομή τους προκαλούν από μόνα τους ψυχο-συναισθηματική φόρτιση και με τον τρόπο αυτό δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος.

Τι προκαλεί το αλλεργιογόνο στον οργανισμό

Όταν το αλλεργιογόνο εισέρχεται στον οργανισμό ενεργοποιεί ορισμένα μικρά λευκά αιμοσφαίρια που ονομάζονται «λευκοκύτταρα» τα οποία με τη σειρά τους παράγουν ειδικές ουσίες που ονομάζονται αλλεργικά αντισώματα. Τα αντισώματα εγκαθίστανται πάνω σε κύτταρα τα οποία ονομάζονται «σιτευτικά κύτταρα» και αντιδρούν με αλλεργιογόνα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη διάσπαση της μεμβράνης των σιτευτικών κυττάρων και την απελευθέρωση ουσιών οι οποίες εν συνεχεία αντιδρούν επί των διαφόρων οργάνων - στόχων π.χ. στα μάτια, το δέρμα, τους πνεύμονες κ.α. Η εν λόγω αντίδραση μπορεί να μην εμφανισθεί με την πρώτη επαφή του οργανισμού με το αλλεργιογόνο αλλά μετά από επανειλημμένη έκθεση του ατόμου στο αλλεργιογόνο.

Αλλεργικές παθήσεις

Οι αλλεργικές παθήσεις ή αντιδράσεις μπορεί να προσβάλλουν οποιοδήποτε οργανισμό ή σύστημα του ανθρωπίνου οργανισμού. Συνηθέστερα αφορούν το αναπνευστικό σύστημα (αλλεργική ρινίτιδα ή άσθμα) και το δέρμα (αλλεργική δερματίτιδα ή ατοπικό έκζεμα, αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής, κνίδωση ή αγγειοοίδημα). Οι αλλεργικοί παράγοντες μπορούν επίσης να συμμετάσχουν και στην πρόκληση πολλών άλλων παθήσεων.

Αλλεργική Ρινίτιδα

Πρόκειται για αλλεργία που οφείλεται συνήθως σε γύρεις, μύκητες, τριχώματα ζώων ή σε ακάρεα της οικιακής σκόνης και συνοδεύεται από μπούκωμα της μύτης, φτέρνισμα, καταρροή, ρινικό κνησμό ενώ συχνά συνυπάρχει και επιπεφυκίτιδα. Το πρόβλημα μπορεί να είναι «εποχιακό» (άνοιξη ή φθινόπωρο) ή να διαρκεί καθ' όλη τη διάρκεια του έτους όπως συμβαίνει στα άτομα με ευαισθησία στην οικιακή σκόνη, σε διάφορα ζώα ή ακόμα και σε ορισμένη τρόφιμα.

Άσθμα

Είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από βήχα, συρίττουσα αναπνοή («γατάκια») και δυσκολία στην αναπνοή (δύσπνοια). Συχνά, αλλά όχι απαραίτητα, συνυπάρχει θετικό οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας. Οποιοδήποτε από τα ήδη αναφερθέντα αλλεργιογόνα μπορεί να προκαλέσει ασθματικά επεισόδια. Επίσης σημαντικοί επιβαρυντικοί παράγοντες είναι οι λοιμώξεις των παραρρινίων κόλπων (ιγμορίτιδα) και των πνευμόνων. Οι ασθενείς που πάσχουν από άσθμα είναι ευαίσθητοι και σε «μη ειδικούς» παράγοντες όπως είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση, ο καπνόςf του τσιγάρου κ.α. ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν και οι διαταραχές του ψυχισμού του ατόμου (stress). Το άσθμα μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία και εάν δεν αντιμετωπισθεί εγκαίρως και καταλλήλως μπορεί να υποτροπιάσει και να καταστεί χρόνιο.

Αλλεργική Δερματίτιδα ή Έκζεμα

Είναι μία μη-μεταδοτική πάθηση που χαρακτηρίζεται από κνησμώδες εξάνθημα το οποίο εντοπίζεται στις πτυχές των άνω και κάτω άκρων στον αυχένα ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις καταλαμβάνει μεγάλες περιοχές του σώματος. Η κατάσταση αυτή συχνά συνδέεται με αλλεργίες ιδίως τροφικής αιτιολογίας.

Αλλεργική Δερματίτιδα εξ επαφής

Χαρακτηρίζεται από εξάνθημα το οποίο εκδηλώνεται μετά από επαφή του δέρματος με διάφορες χημικές ενώσεις, ζώα, φυτά ή άλλες ουσίες. Ιδιαίτερα συχνή αιτία προκλήσεως δερματίτιδας εξ επαφής είναι το χρώμιο και το νικέλιο που υπάρχουν στα κοσμήματα («φω μπιζού») και σε διάφορες μεταλλικές επιφάνειες.

Κνίδωση

Είναι πάθηση που χαρακτηρίζεται από πομφούς (πλάκες ή πετάλες) και συνοδεύεται από κνησμό. Όταν τα πρηξίματα αυτά είναι μεγάλα και προσβάλλουν βαθύτερους ιστούς ομιλούμε για «αγγειοοίδημα». Οι εν λόγω βλάβες μπορεί να αναπτυχθούν στο πρόσωπο, τα βλέφαρα και τα χείλη, τη γλώσσα, το λάρυγγα ακόμη και στα εσωτερικά όργανα του σώματος. Γνωστά αίτια που προκαλούν κνίδωση είναι τρόφιμα, τα διάφορα φάρμακα (πενικιλλίνη, ασπιρίνη), η άσκηση, ορισμένες λοιμώξεις, τα εντερικά παράσιτα κ.α. ενώ η παρουσία κνίδωσης μπορεί να υποδηλώνει την ύπαρξη κάποιου άλλου νοσήματος. Συχνά το αίτιο δεν μπορεί να καθορισθεί επακριβώς.

Αλλεργία στα Υμενόπτερα

Όταν ένα άτομο τσιμπηθεί από έντομο που ανήκει στην οικογένεια των Υμενοπτέρων, που περιλαμβάνει τις μέλισσες και τα διάφορα είδη σφηκών [μεγάλη (κοινή) σφήκα, μικρή σφήκα, σκούρκος ή σβούρος ή λινόσβουρος ή «κόκκινη» σφήκα], το δηλητήριο που εισέρχεται στον οργανισμό του μπορεί να προκαλέσει βαριές, απειλητικές για την ζωή, αντιδράσεις ιδίως όταν το άτομο είναι αλλεργικό στο δηλητήριο των εν λόγω εντόμων. Υπολογίζεται ότι 1.000.000 έως 2.000.000 άνθρωποι στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι έντονα αλλεργικοί στο δηλητήριο των σφηκών και των μελισσών ενώ, περισσότερα άτομα πεθαίνουν από το δηλητήριο των Υμενοπτέρων παρά από το δηλητήριο των φιδιών.

Τροφική Αλλεργία

Διάφορα τρόφιμα όπως γάλα, ξηροί καρποί, ψάρια οστρακοειδή, ντομάτα, αυγό κ.α. μπορεί να προκαλέσουν σε ευαίσθητα άτομα εκδηλώσεις συστηματικής αναφυλαξίας άλλης βαρύτητας ανά περίπτωση. Αυτές οι εκδηλώσεις χαρακτηρίζονται από κνίδωση, αγγειοοίδημα, δύσπνοια, εκδηλώσεις από το γαστρεντερικό και το κυκλοφοριακό σύστημα κ.λ.π.

Φαρμακευτική Αλλεργία

Η πενικιλίνη είναι το γνωστότερο από τα φάρμακα τα οποία προκαλούν οξείες αναφυλακτικές αντιδράσεις, ενίοτε θανατηφόρες. Παρά το γεγονός ότι μεγάλος αριθμός γνωστών φαρμάκων (π.χ. ασπιρίνη) έχει ενοχοποιηθεί για την πρόκληση αλλεργικών εκδηλώσεων, η διάγνωση της φαρμακευτικής αλλεργίας πρέπει να τίθεται με προσοχή και να τεκμηριώνεται ανάλογα, έτσι ώστε να μην αποκλείονται φάρμακα τα οποία μπορεί στο μέλλον να θεωρηθούν απαραίτητα για τον ασθενή.

Υπερευαισθησία στην Ασπιρίνη

Επειδή τα άτομα τα οποία πάσχουν από άσθμα (ενδογενές ή αλλεργικό) και/ή ρινικούς πολύποδες μπορεί να εκδηλώσουν μετά από λήψη ασπιρίνης (ακετυλοσαλικυλικό οξύ ή ΑSA), ασθματική κρίση και/ή ρινίτιδα (μπούκωμα, καταρροή, φτερνίσματα) συνίσταται η αποφυγή των σκευασμάτων τα οποία περιέχουν ασπιρίνη αλλά και μη στερινοειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων τα οποία εμφανίζουν διασταυρούμενη αντίδραση με την ασπιρίνη.

Ενημερώνετε ΠΑΝΤΟΤΕ τον ιατρό που επισκέπτεστε για κάποια πάθησή σας, για την υπερευαισθησία σας στην ασπιρίνη!

Πότε εμφανίζεται η αλλεργία

Η αλλεργία μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Ακόμη και τα βρέφη μπορεί να εκδηλώσουν τα χαρακτηριστικά σημεία της αλλεργίας. Τα παιδιά εμφανίζουν συχνότερα αλλεργίες σε σύγκριση με τους ενήλικες. Παρά ταύτα ορισμένα άτομα εκδηλώνουν τα πρώτα αλλεργικά συμπτώματα σε μεγάλη ηλικία.

Είναι σημαντική η πρώιμη διάγνωση της αλλεργίας

ΝΑΙ. Ένα ποσοστό των ατόμων που πάσχουν από αλλεργική ρινίτιδα εκδηλώνουν στη συνέχεια και άσθμα. Εάν παραμεληθεί το άσθμα στην παιδική ηλικία μπορεί να οδηγήσει στη συνέχεια σε πολύ σοβαρές επιπλοκές. Η άποψη ότι το παιδί πάντοτε υπερνικά το πρόβλημά του μεγαλώνοντας δεν είναι απόλυτη ορθή. Παρά ταύτα το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί ικανοποιητικά με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και τη συνεργασία όλων των μελών της οικογενείας. Η πρώιμη διάγνωση και θεραπεία τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες του ασθενούς για βελτίωση και έλεγχο του άσθματος.

Πώς μπορώ να ανακαλύψω τα αίτια της αλλεργίας μου

Ο Αλλεργιολόγος σας θα πάρει ένα λεπτομερές ιστορικό της παθήσεώς σας και θα μελετήσει το περιβάλλον στο χώρο του σπιτιού και της εργασίας σας, τον τρόπο διατροφής σας και τις συνήθειες διαβιώσεώς σας. Παράλληλα με την κλινική εξέταση απαιτείται και εργαστηριακός έλεγχος. Με τη βοήθεια διαλυμάτων από γνωστά αλλεργιογόνα θα σας υποβάλλει σε δερματικές δοκιμασίες για να διαπιστώσει εάν υπάρχει ή όχι κάποια αλλεργία. Οι δερματικές δοκιμασίες ή αλλεργικά tests, αποτελούν μια οικονομική, αξιόπιστη και γρήγορη μέθοδο διερεύνησης των αλλεργικών παθήσεων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, πέραν των δερματικών, χρησιμοποιούνται και αιματολογικές εξετάσεις (RAST ή EAST) για την εκτίμηση των κυκλοφορούντων ειδικών αντισωμάτων έναντι των διαφόρων αλλεργιογόνων. Τα αποτελέσματα όλων των δοκιμασιών αξιολογούνται βάσει κλίμακας από 0-4+.

Πώς αντιμετωπίζονται τα αλλεργικά νοσήματα

Ο στόχος της θεραπείας των ασθενών με αλλεργικά νοσήματα είναι η επίτευξη της μέγιστης συμπληρωματικής ανακούφισης με όσον το δυνατόν λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες. Η πλέον πρακτική και αποτελεσματική θεραπευτική αντιμετώπιση περιλαμβάνει την αποφυγή των αλλεργιογόνων και την ανακούφιση των συμπτωμάτων με φάρμακα. Τα άτομα εκείνα που δεν ανταποκρίθηκαν με επιτυχία στη φαρμακοθεραπεία, εμφάνισαν διάφορες ανεπιθύμητες ενέργειες από φάρμακα ή δεν κατέστη εφικτή η αποφυγή των αλλεργιογόνων εκείνων που κατά κύριο λόγο ευθύνονται για τα αλλεργικά συμπτώματα, θα πρέπει να παραπέμπονται στον Αλλεργιολόγο προκειμένου, μετά από προσεκτική εκτίμηση της κατάστασής τους, να υποβληθούν σε ειδική θεραπεία απευαισθητοποιήσεως.

Αποφυγή των αλλεργιογόνων

Η αποφυγή της έκθεσης σε συγκεκριμένα αλλεργιογόνα είναι μία απλή και αποτελεσματική μέθοδος αν και μερικές φορές είναι δύσκολη η εφαρμογή της. Οι γύρεις μπορούν να μεταφερθούν με τη βοήθεια του αέρα σε αποστάσεις αρκετών χιλιομέτρων και να μολύνουν αστικές, αλλά και αγροτικές περιοχές. Όμως, οι συγκεντρώσεις γύρω από το φυτό υπερβαίνουν κατά πολύ εκείνες που διαπιστώνονται στην ατμόσφαιρα και μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα ακόμη και σε μετρίως ευαισθητοποιημένους ασθενείς. Ο προσεκτικός καθαρισμός του σπιτιού βοηθά στην ελάττωση της έκθεσης στην οικιακή σκόνη, όπως επίσης και η χρησιμοποίηση πλαστικών καλυμμάτων στα στρώματα και τα μαξιλάρια που αποτελούν τους κύριους χώρους ανάπτυξης των ακάρεων της οικιακής σκόνης. Στα περισσότερα κλίματα το «κλειστό» σπίτι δεν είναι εύκολα ανεκτό, εάν δεν υπάρχει συσκευή κλιματισμού. Η προσθήκη ηλεκτροστατικών κατακρημνιστών και υψηλής ποιότητας φίλτρων καθαρισμού αέρα είναι πολύ αποτελεσματική γιατί κατακρατούν το 99% περίπου των σωματιδίων που περιέχονται στον αέρα. Τον χειμώνα η μεγάλη ξηρότητα του περιβάλλοντος μπορεί να επιβαρύνει το αναπνευστικό σύστημα. Η χρησιμοποίηση εφυγραντών βοηθά στη διατήρηση της υγρασίας του χώρου στο επιθυμητό 40%. Τέλος πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο αέρας περιέχει μεγαλύτερες ποσότητες γύρεων και μυκήτων μεταξύ των πρώτων πρωινών και απογευματινών ωρών.

Φαρμακευτική Αγωγή

Εδώ πρέπει εξ αρχής να τονισθεί ότι τα διαθέσιμα φάρμακα ελέγχουν κυρίως, παρά θεραπεύουν τα αλλεργικά νοσήματα. Παρά ταύτα ο έλεγχος αυτός μπορεί να είναι αποδοτικός σε πολύ μεγάλο ποσοστό και οι αλλεργικοί ασθενείς να διάγουν μία απολύτως φυσιολογική ζωή.

Ανοσοθεραπεία

Ο όρος ανοσοθεραπεία αναφέρεται στη σταδιακή χορήγηση συνεχώς αυξανόμενων δόσεων ειδικών εκχυλισμάτων αλλεργιογόνων, στα οποία το ευαίσθητο άτομο θα αντιδρούσε με συμπτωλογία αλλεργία μετά από φυσική του έκθεση, με κύριο στόχο την τροποποίηση της ανοσολογικής απάντησης του ασθενούς και κατά συνέπεια τη βελτίωση των αλλεργικών συμπτωμάτων. Η ανοσοθεραπεία γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα (αναλόγως μεθόδου: ενέσιμη ή υπογλώσσια) με σταδιακά αυξανόμενες δόσεις αλλεργιογόνων (κυρίως γύρεων και ακάρεων). Τα θετικά αποτελέσματα της ανοσοθεραπείας συνήθως γίνονται αντιληπτά κατά τους πρώτους 12 μήνες της θεραπείας και μεγιστοποιούνται μετά πάροδο 3 έως 5 ετών συνεχούς θεραπείας. Σε αντίθετη περίπτωση επιβάλλεται η διακοπή της ανοσοθεραπείας και η επανεκτίμηση του ασθενούς. Η ανοσοθεραπεία έχει πολύ καλά αποτελέσματα σε περιπτώσεις αλλεργικής ρινίτιδας, άσθματος και αλλεργίας στο δηλητήριο των σφηκών ή μελισσών. Στην τελευταία περίπτωση η προστασία την οποία παρέχει αγγίζει το 100%.

Είναι η αλλεργία ψυχοσωματική πάθηση;

Είναι αλήθεια ότι τα διάφορα συναισθήματα - ο φόβος, ο θυμός, η αγωνία, οι έντονες συγκινήσεις - μπορεί να προκαλέσουν ασθματικές κρίσεις ή να επιδεινώσουν μία κατάσταση που ήδη υπάρχει. Όμως αυτό δεν έρχεται σε αντίθεση με τη φυσική βάση της αλλεργίας που είναι όντως υπαρκτή. Μικρός αριθμός ασθενών χρειάζεται ψυχολογική υποστήριξη, αλλά το παιδί με βαρύ άσθμα μπορεί να διαταράξει την οικογενειακή γαλήνη. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η ενημέρωση των γονέων, των αδελφών και του ίδιου του μικρού ασθενή βοηθά σε μεγάλο βαθμό την ιατρική θεραπευτική παρέμβαση. Γενικά ο αλλεργικός ασθενής είναι καλύτερα σε ένα ήρεμο περιβάλλον που εμπνέει σιγουριά. Το παιδί πρέπει να ενθαρρυνθεί να είναι αυτοδύναμο και να συμμετέχει σε όλες τις δραστηριότητες των συνομηλίκων του στον βαθμό που μπορεί να αντεπεξέλθει.

Μπορούν να προληφθούν οι αλλεργικές παθήσεις;

Σε γενικές γραμμές, εκείνοι που γνωρίζουν το πρόβλημά τους μπορούν να ελαχιστοποιήσουν την έκθεσή τους στα υπεύθυνα αλλεργιογόνα αποφεύγοντας τις εκδρομές στη φύση κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας των διαφόρων φυτών ή την απότομη έκθεσή τους σε ψυχρό, υγρό αέρα, αποφεύγοντας τη σκόνη του σπιτιού και τις οποιεσδήποτε άλλες σκόνες, αποφεύγοντας τις έντονες μυρωδιές ή τα προϊόντα που περιέχουν ερεθιστικές ουσίες. Θα πρέπει να είναι σε καλή φυσική κατάσταση, να αποφεύγουν το κάπνισμα, την κόπωση και τις έντονες συναισθηματικές καταστάσεις. Οι γονείς πρέπει να προσέχουν για την εκδήλωση αλλεργιών στα παιδιά τους. Τα τρόφιμα είναι από τα συνηθέστερα αίτια πρόκλησης αλλεργίας στη βρεφική ηλικία (π.χ. γάλα). Τα αυγά, τα ωμά λαχανικά και τα φρούτα πρέπει να προστίθενται στη δίαιτα ένα κάθε φορά και προσέχοντας για την εκδήλωση αντιδράσεων. Το υπνοδωμάτιο και ο χώρος παιχνιδιού θα πρέπει να είναι κατά το δυνατόν ελεύθερα σκόνης ενώ τα σκυλιά και τα γατιά πρέπει να παραμένουν έξω από το σπίτι. Τα γεμιστά παιχνίδια (π.χ. αρκουδάκια) πρέπει να αποφεύγονται. Οι αναπνευστικές λοιμώξεις πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπ' όψη και να αντιμετωπίζονται έγκαιρα και αποτελεσματικά.

Κληρονομικότητα και περιβάλλον

Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μία δραματική αύξηση των αλλεργικών παθήσεων στις ονομαζόμενες «Δυτικού τύπου» κοινωνίες. Η αύξηση της συχνότητας είναι πολύ εντυπωσιακή, σε μερικές αλλεργικές παθήσεις έχει διπλασιασθεί έως και τετραπλασιασθεί η συχνότητα σε ένα διάστημα 20-30 ετών. Μία τέτοια αύξηση είναι απίθανο να οφείλεται σε αλλαγή του γενετικού υποστρώματος και οι αιτίες πρέπει και αναζητούνται σε μεταβολές των περιβαλλοντικών συνθηκών. Όταν ο ένας γονέας είναι αλλεργικός τότε η πιθανότητα του να γεννηθεί παιδί που θα εμφανίσει αλλεργική νόσο είναι περίπου 25-30% (λίγο μεγαλύτερη από του γενικού πληθυσμού), όταν είναι και οι δύο γονείς αλλεργικοί τότε η πιθανότητα υπερβαίνει το 50% και στη περίπτωση που πάσχουν και οι δύο γονείς από την ίδια αλλεργική νόσο, τότε η πιθανότητα ξεπερνά το 65%. Όμως από την άλλη πλευρά στους μονοωγενείς διδύμους (τα φυσικώς κλωνοποιημένα άτομα) δεν εμφανίζεται απόλυτη σύμπτωση της αλλεργικής νόσου, αλλά μόνο σε ποσοστό περί το 60%, δηλαδή στα ζεύγη των μονοωγενών διδύμων μόνο 6 στα 10 ζευγάρια πάσχουν και οι δύο δίδυμοι. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μεν κληρονομική επιβάρυνση, αλλά η κληρονομικότητα δεν μεταβιβάζεται με ένα γονίδιο (όπως για παράδειγμα στη περίπτωση της μεσογειακής αναιμίας). Οι έρευνες έχουν δείξει ότι η κληρονομική προδιάθεση (ευεπιφορότητα) κληρονομείται με σύνθετο τρόπο και το περιβάλλον είναι που παρεμβαίνει ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΑ στην εκδήλωση ή όχι της αλλεργικής νόσου.

Υπάρχουν κίνδυνοι εάν παραμεληθούν οι αλλεργίες;

Σε ορισμένες περιπτώσεις η απάντηση στην ερώτηση αυτή είναι ΝΑΙ. Η αλλεργική ρινίτιδα όταν είναι επίμονη και δεν αντιμετωπισθεί, μπορεί να οδηγήσει σε άσθμα και άλλες σοβαρές καταστάσεις. Οι ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα και ρινικούς πολύποδες πρέπει να υποβληθούν σε αλλεργιολογικό έλεγχο και θεραπεία για να προληφθεί η περαιτέρω αύξηση του μεγέθους των. Το έκζεμα εάν δεν αντιμετωπισθεί εγκαίρως μπορεί να εξαπλωθεί και περιστασιακά να επιπλεχθεί από δευτερογενείς λοιμώξεις.

Μπορεί μια αλλεργική κατάσταση να αποβεί θανατηφόρος;

Οι καταστάσεις αυτές σπανίως είναι θανατηφόρες αλλά στην περίπτωση του άσθματος εκτιμάται ότι περίπου 5.000 άτομα πεθαίνουν κάθε χρόνο στις Η.Π.Α. από αυτό. Οι ασθματικοί είναι λιγότερο ανθεκτικοί στις λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος ενώ μπορεί να υπάρχει επιπλέον κίνδυνος όταν υποβάλλονται σε εγχειρήσεις. Περίπου 40 άτομα κάθε χρόνο πεθαίνουν μετά από τσίμπημα σφήκας ή μέλισσας. Οι αντιδράσεις μετά τη λήψη ορισμένων φαρμάκων ή τροφίμων (π.χ. φιστίκια, οστρακοειδή) μπορεί επίσης να αποβούν μοιραίες.

Θα θεραπευτώ κάποτε από την αλλεργία μου;

Σε πολλούς ασθενείς η προδιάθεση για την εκδήλωση αλλεργίας κληρονομείται και επειδή αυτή η προδιάθεση παραμένει δια βίου, είναι δύσκολο να μιλάμε για «θεραπεία». Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι οι αλλεργικές καταστάσεις δεν μπορούν να ελεγχθούν πλήρως μέχρι του σημείου που ο ασθενής να είναι ασυμπτωματικός, να ζει μια φυσιολογική ζωή. Η πρώιμη διερεύνηση των αλλεργιών, η απομάκρυνση των υπευθύνων αλλεργιογόνων, η σωστή φαρμακοθεραπεία ή συνδυασμός της με την ανοσοθεραπεία έχουν επιτύχει ιδιαίτερα σημαντικές επιτυχίες στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των αλλεργικών παθήσεων.

Κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις και ποιότητα ζωής αλλεργικών ασθενών

Οι αλλεργικές παθήσεις είναι χρόνιες φλεγμονώδεις καταστάσεις που προκαλούνται ύστερα από έκθεση σε μεγάλη ποικιλία εξωτερικών αλλεργι-ογόνων. Οι συνηθέστερες κλινικές τους εκδηλώσεις εμφανίζονται με τη μορφή της αλλεργικής ρινίτιδας, του βρογχικού άσθματος, της ατοπικής δερματίτιδας και άλλων δερματικών παθήσεων ενώ περιστασιακά μπορεί να είναι απειλήσουν τη ζωή του ασθενούς υπό τη μορφή του αναφυλακτικού shock. Οι αλλεργικές παθήσεις είναι μεταξύ των συνηθέστερων χρόνιων παθήσεων και προσβάλουν περίπου το 1/3 του πληθυσμού των αναπτυγμένων χωρών. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα σημαντικά άμεσα και έμμεσα ιατρικά κόστη στα. Οποία προστίθεται και η μεγάλη διαταραχή της ποιότητας ζωής των αλλεργικών ασθενών και των οικογενειών τους. Ετσι η παροχή υγειονομικής περίθαλψης στους ασθενείς που πάσχουν από αλλεργικές παθήσεις έχει σημαντική κοινωνικο-οικονομική επίπτωση και εγείρει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τον λόγο κόστους προς ωφέλεια όσον αφορά τη θεραπευτική προσέγγιση. Παρά ταύτα η οργάνωση και οι διαθέσιμες πηγές για τη θεραπεία και την πρόληψη των εν λόγω παθήσεων ποικίλουν σημαντικά μεταξύ των διαφόρων Ευρωπαϊκών χωρών. Στη συνέχεια θα αναφερθούν στοιχεία σχετικά με το μέγεθος του προβλήματος, το κοινωνικο-οικο-νομικό κόστος των αλλεργικών παθήσεων και την ποιότητα ζωής των αλλεργικών ασθενών.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Ειδικές φαρμακο-οικονομικές μελέτες έχουν δείξει ότι τα άμεσα κόστη για τις αλλεργικές παθήσεις στην Ευρώπη είναι 10 δισεκατομμύρια Eυρώ και τα έμμεσα περί τα 19 δισεκατομμύρια Eυρώ. Τα νούμερα αυτά συμβαδίζουν με εκείνα των Ηνωμένων Πολιτειών (6.5 δισεκατομμύρια δολάρια).

Αλλεργική ρινίτιδα

Η συχνότητα της αλλεργικής ρινί-τιδας έχει αυξηθεί σημαντικά κατά τα τελευταία 10 έως 15 έτη στην Ευρώπη κυρίως στα παιδιά σχολικής ηλικίας. Είναι γενικά αποδεκτό ότι η αλλεργική ρινίτιδα αφορά το 15% των Ευρωπαίων ηλικίας κάτω των 30 ετών. Η αλλεργική ρινίτιδα ενέχει επίπτωση επί της ποιότητας ζωής που προσομοιάζει με εκείνη του ήπιου έως μέτριου άσθματος. Εάν δεν αντιμετωπισθεί θεραπευτικά, τότε ποσοστό 30% περίπου των ασθενών θα αναπτύξει στη συνέχεια και βρογχικό άσθμα. Επιδημιολογικά δεδομένα υποδηλώνουν ότι ο αριθμός των Ευρωπαίων που πάσχουν από αλλεργική ρινίτιδα είναι περίπου 47 εκατομμύρια. Το 1993 αναφέρθηκαν σε 8 χώρες και περισσότερα από 249 εκατομμύρια κατοίκους περισσότερες από 20 εκατομμύρια επισκέψεις σε ιατρούς για την αλλεργική ρινίτιδα μόνον με κόστος που κυμαίνεται από 15 έως 100 εκατομμύρια  Ευρώ. Το άμεσο κόστος στην Ευρώπη είναι 60 εκατομμύρια ECU για νοσοκομειακή νοσηλεία, 972 εκατομμύρια Eυρώ για αμοιβές ιατρών και 254 εκατομμύρια Eυρώ για αγορά φαρμάκων. Παράλληλα χάθηκαν 2.25 εκατομ-μύρια σχολικές ημέρες, 13.4 εκα-τομμύρια ημέρες εργασίας με οικονομικό κόστος που ανέρχεται στο 1 δισεκατομμύριο 722 εκατομ-μύρια Eυρώ (έμμεσα κόστη).

Αλλεργικό άσθμα

Είναι γενικά αποδεκτό ότι η συχνότητα του άσθματος διπλασιάστηκε κατά την τελευταία 10ετία ιδίως στην ομάδα των παιδιών της σχολικής ηλικίας και σήμερα το άσθμα προσβάλλει ποσοστό 8% έως 10%. Η περισσότεροι ασθματικοί εκδηλώνουν ήπιο ή μέτριο άσθμα. Παρά ταύτα, σε πρόσφατη μελέτη αποδείχθηκε ότι το 6% των ασθενών με σοβαρό άσθμα καλύπτει το 52% του συνόλου του κόστους για το άσθμα. Επίσης ποσοστό 51% του κόστους του άσθματος αφορά ασθενείς με κακώς ή πλημμελώς ελεγχόμενο άσθμα για το οποίο απαιτούνται τακτικές επισκέψεις στα επείγοντα περιστατικά. Φαίνεται ότι τα κατάλληλα φάρμακα και η εξειδικευμένη φροντίδα των Αλλεργιολόγων και άλλων ειδικών έχει σημαντική επίπτωση στη μείωση του κόστους νοσηλείας και του έμμεσου κόστους της νόσου. Στην Ευρώπη, το άμεσο κόστος για το αλλεργικό άσθμα είναι 2 δισεκατομμύρια 68 εκατομμύρια Eυρώ για νοσοκομειακή νοσηλεία, 2 δισεκατομμύρια 671 εκατομμύρια Eυρώ για αμοιβές ιατρών και 1 δισεκατομμύριο 690 εκατομμύρια Eυρώ για ανοσοθεραπεία και φάρμακα. Οσον αφορά το έμμεσο κόστος: ποσοστό 15% των ασθματικών έχουν μειωμένη επαγγελματική και προσωπική δραστηριότητα ενώ η νόσος ενοχοποιείται για την απώλεια 11.9 εκατομμυρίων σχολικών ωρών, 27.9 εκατομμυρίων ημερών εργασίας με οικονομική επίπτωση της τάξεως των 13 δισεκατομμυρίων 905 εκατομμυρίων Eυρώ.

Ατοπική δερματίτιδα

Η ατοπική δερματίτιδα είναι συχνά σοβαρή νόσος και επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής των ασθενών για μερικές δεκαετίες. Επιδημιολογικά δεδομένα συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι η ατοπική δερματίτιδα υπερκέρασε το άσθμα στα παιδιά της σχολικής ηλικίας εγγίζοντας το 13% έως 16% σε ορισμένες ομάδες. Επειδή στην ατοπική δερματίτιδα είναι συχνές οι απρόβλεπτες υποτροπές συχνά απαιτείται η μακρά νοσηλεία του ασθενούς ή η μακροχρόνια λήψη φαρμάκων. Αλλά και τα άμεσα κόστη είναι επίσης σημαντικά. Η ατοπική δερματίτιδα ευθύνεται για την απώλεια 43.000 σχολικών ημερών, την απώλεια 40.000 ημερών εργασίας και έχει οικονομική επίπτωση που ανέρχεται στα 64 εκατομμύρια Eυρώ.

Κνίδωση

Η κνίδωση εκδηλώνεται συνήθως μια φορά ή λίγες φορές κατά τη διάρκεια της ζωής του ατόμου και συχνά είναι μη αλλεργικής φύσεως.  Η κνίδωση και το συνοδό ενίοτε αγγειοοίδημα σπάνια απαιτούν νοσοκομειακή νοσηλεία. Το άμεσο κόστος της κνίδωσης εκτιμάται στα 758 εκατομμύρια Eυρώ για αμοιβές ιατρών και 178 εκατομμύρια Ευρώ για αγορά φαρμάκων. Αντίθετα τα έμμεσα κόστη είναι μηδαμινά καθ’ όσον σπάνια η κνίδωση αποτελεί αιτία αναπηρίας.

Αλλεργία στο λάστιχο

Οι οικονομικές επιπτώσεις της ευαισθητοποίησης στο λάστιχο είναι τεράστιες. Στις Ηνωμένες Πολιτείες 5.5 έως 6.4 εκατομμύρια παροχέων υγειονομικής περίθαλψης χρησιμο-ποιεί γάντια σε καθημερινή βάση. Από αυτούς, 250.000 έως 500.000 άτομα θα εκδηλώσουν κάποια μορφή αλλεργίας στο λάστιχο. Εκτιμάται ότι ποσοστό 20% εξ αυτών θα αναγκαστεί να φύγει από το νοσοκομείο λόγω της αλλεργίας των εντός μιας 20ετίας γεγονός που αποτιμάται σε απώλεια περίπου 100 δισεκατομ-μυρίων δολαρίων σε μισθούς.

Αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής

Η πρόγνωση της αλλεργικής δερ-ματίτιδα εξ επαφής είναι συνήθως πτωχή. Μόνον το 10% των ασθενών με έκζεμα χειρών μπορεί να ελπίζει σε πλήρη ίαση. Το ποσοστό των εργαζομένων ασθενών με έκζεμα και υποτροπιάζοντα συμπτώματα κυμαί-νεται από 35% έως 80% αναλόγως της σοβαρότητας των συμπτωμάτων, την περίοδο παρακολουθήσεως και την ένταση της έκθεσης. Η δερματίτιδα εξ επαφής αποτελεί σημαντική αιτία έμμεσου κόστους επειδή το 37% των ασθενών παίρνει αναρρωτική άδεια, κατά μέσον όρο, τουλάχιστον 29 ημέρες. Ακόμη και στους ασθενείς με επαγγελματική αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής η αλλαγή της εργασίας βελτιώνει τα συμπτώματα στο 65% έως 70% των περιπτώσεων. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η δερματίτιδα εξ επαφής αντιπροσωπεύει τη συχνότερη επαγγελμα-τική νόσο και είναι υπεύθυνη για εκατομμύρια χαμένων ημερών εργασίας ετησίως. Με την αυξημένη αποτελεσματικότητα των φαρμάκων η νοσοκομειακή νοσηλεία έχει καταστεί σπάνια αν και δεν αποκλείεται σε ορισμένες σοβαρές περιπτώσεις. Τα άμεσα κόστη στην Ευρώπη εκτιμώνται σε 74 εκατομ-μύρια Eυρώ για νοσοκομειακή νοσηλεία και 1 δισεκατομμύριο 857 εκατομμύρια Eυρώ για φάρμακα ενώ τα έμμεσα περί τα 2 δισεκατομμύρια 887 εκατομμύρια Eυρώ. Πέραν αυτού, σημαντικός αριθμός εργαζο-μένων με δερματίτιδα εξ επαφής θα απαιτηθεί να αλλάξουν εργασία και ως εκ τούτου να υποβληθούν σε εξειδίκευση ή επανεκπαίδευση το κόστος της οποίας συνολικά ή εν μέρει καλύπτεται από τις υγειο-νομικές υπηρεσίες.

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΑΛΛΕΡΓΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ

Αλλεργική ρινίτιδα

Ο Καθηγητής Jean Bousquet δηλώνει ότι «Φτάρνισμα, καταρροή, επι-πεφυκίτιδα και ίσως πυρετός. Προσπαθήστε να θυμηθείτε την τελευταία φορά που προσβληθήκατε από κοινό κρυολόγημα. Τώρα φανταστείτε ότι πρέπει να έχετε τα συμπτώματα αυτά κάθε ημέρα για την υπόλοιπη ζωή σας. Ετσι είναι όταν κάποιος πάσχει από αλλεργική ρινίτιδα». Σε μια μελέτη εντοπί-στηκαν τα συνηθέστερα προβλήματα που απασχολούν τους ασθενείς. Πρόκειται για προβλήματα ύπνου, μη ρινικά συμπτώματα, ρινικά συμπτώματα, πρακτικά προβλήματα, περιορισμός δραστηριότητας και συναισθηματικά προβλήματα. Οι ενήλικες με ρινοεπιπεφυκίτιδα ενοχ-λούνται κατά κύριο λόγο από τα ίδια τα συμπτώματα ιδιαίτερα δε τη μπουκωμένη μύτη, την καταρροή και τα φτερνίσματα. Τους ενοχλεί επίσης το ότι δεν μπορούν να κοιμηθούν τη νύκτα ενώ συχνά αισθάνονται κουρασμένοι κατά τη διάρκεια της ημέρας.  Εμφανίζουν και μη ρινικά προβλήματα όπως δίψα, κακή συγκέντρωση και κεφαλαλγίες. Τους ενοχλούν πρακτικά προβλήματα όπως το ότι πρέπει να έχουν πάντα μαζί τους χαρτομάντηλα ή να φυσούν τη μύτη τους. Οι έφηβοι ηλικίας 12 έως 17 ετών με ρινίτιδα και επιπεφυκίτιδα έχουν παρόμοια προβλήματα με τους ενήλικες χωρίς όμως ιδιαίτερα προβλήματα ύπνου. Εχουν όμως μεγαλύτερο πρόβλημα όσον αφορά την ικανότητα συγκέντρωσης ιδίως στα πλαίσια του σχολείου. Τα νεώτερα παιδιά ηλικίας 6 έως 12 ετών εμφανίζουν διαφορετική εικόνα. Αν και εκδηλώνουν παρόμοια συμπτώματα και αντιμετωπίζουν τα ίδια πρακτικά προβλήματα αυτά ελάχιστα παρεμβαίνουν στην καθημερινή τους δραστηριότητα και δεν εμφανίζουν τη συναισθηματική δυσλειτουργία των ενηλίκων και των εφήβων. Οι γονείς ανησυχούν περισσότερο από το ίδιο το παιδί. Η αλλεργική ρινίτιδα δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως ήσσονος σημασίας πρόβλημα καθώς συνήθως παρα-μένει αδιάγνωστη και χωρίς θεραπεία επειδή το 62% των ασθενών δεν επισκέπτεται ποτέ ιατρό. Η αλλεργική ρινίτιδα με ολοετή κατανομή συμπτωμάτων έχει την ίδια επίπτωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών με εκείνη του ήπιου έως μέτριου άσθματος. Η ρινίτιδα συχνά συνοδεύεται και από άσθμα σε ποσοστό 13% έως 38% των ασθενών με αλλεργική ρινίτιδα. Η ανοσοθεραπεία σε επιλεγμένους ασθενείς με σοβαρή αλλεργική ρινίτιδα πρέπει να εκλαμβάνεται ως μέρος της θεραπείας επειδή η ποιότητα ζωής των ασθενών μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά χωρίς σημαντική αύξηση του μακροχρόνιου συνολικού κόστους της υγειονομικής φροντίδας.

Ασθμα

Οι ενήλικες ενοχλούνται από τα ίδια τα συμπτώματα της νόσου και ιδιαίτερα από τη δύσπνοια, το αίσθημα σφιξίματος τη συρίττουσα αναπνοή και τον βήχα. Πολλοί ασθενείς έχουν πρόβλημα με τις φυσικές τους δραστηριότητες όπως τα σπoρ, το έντονο περπάτημα, το ανέβασμα σκαλών και άλλες καθημερινές δραστηριότητες. Τα αλλεργιογόνα μπορεί να προκαλέσουν δυσκολίες στο ξεσκόνισμα, την κηπουρική και άλλα hobbies. Περιβαλλοντικά ερεθίσματα όπως ο καπνός του τσιγάρου, οι έντονες οσμές και οι δυσμενείς συνθήκες περιβάλλοντος μπορεί να περιορίσουν τη φυσική δραστηριό-τητα και τις κοινωνικές συναναστροφές. Οι ασθματικοί δεν κοιμούνται καλά τη νύκτα και αισθάνονται κουρασμένοι ενώ αναπτύσσουν φοβίες και ανησυχίες σχετικά με την πάθησή τους. Το επαγγελματικό άσθμα έχει τα δικά του προβλήματα. Και τα παιδιά υφίστανται τα ίδια προβλήματα και περιορισμούς των ενηλίκων ενώ σημαντικό είναι ότι τα παιδιά δεν μπορούν να ενταχθούν πλήρως στις δραστηριότητες των συνομηλίκων τους με αποτέλεσμα να νοιώθουν απομονωμένα και παραμελημένα. Όλα αυτά τους προκαλούν ντροπή, θλίψη και θυμό.

Ατοπική δερματίτιδα

Η ατοπική δερματίτιδα είναι μια χρόνια υποτροπιάζουσα κατάσταση με σημαντικές επιδράσεις επί της ζωής των ασθενών. Οι ασθενείς με ατοπική δερματίτιδα αναφέρουν ότι ο ύπνος, οι εργασιακές και οι κοινωνικές συναναστροφές επηρεάζονται από τη νόσο ενώ το πρόβλημά τους επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την οικογένειά τους και τα συγγενικά τους πρόσωπα. Σε μια μελέτη εντοπίστηκαν οι περιοχές της οικογενειακής ζωής που επηρεάζονται περισσότερο από την ατοπική δερματίτιδα. Ποσοστό 71% των ασθενών αναφέρει ψυχολογικές πιέσεις όπως αισθήματα ενοχής, εξάντληση και αδυναμία ενώ το 60% αναφέρει ότι δεν διάγει ‘φυσιολογική‘ οικογενειακή ζωή. Σε πολλά παιδιά δεν επιτρέπεται να έχουν κατοικίδια ζώα ενώ άνω του ημίσεως (63%) των παιδιών αναφέρει χρόνιες διαταραχές ύπνου. 6 στα 10 παιδιά εμφανίζουν προβλήματα στο σχολείο από το γεγονός ότι δέχονται τα πειράγματα των άλλων παιδιών γεγονός που αναστατώνει τους γονείς τους. Πολλοί γονείς αναφέρουν ότι κατά την περίοδο των υποτροπών τα παιδιά γίνονται εριστικά, ανάγωγα και βαριούνται εύκολα ενώ αρέσκονται να πληγώνουν λεκτικά τα υπόλοιπα μέλη της οικογενείας. Υπάρχει επίσης δυσκολία να βρεθεί άτομο να προσέχει το παιδί κατά την απουσία των γονέων του ενώ δεν λείπουν και τα ενδοσυζυγικά προβλήματα όταν στην οικογένεια υπάρχει παιδί που πάσχει από ατοπική δερματίτιδα τα οποία ενίοτε οδηγούν ακόμη και σε διαζύγιο. Αλλα προβλήματα αφορούν την περίοδο των διακοπών ενώ οι ειδικές δίαιτες, τα λουτρά και τα ρούχα επαυξάνουν το κόστος της νόσου σε επιτρεπτά εν γένει επίπεδα.

Έχετε, εσείς ή κάποιος από το περιβάλλον σας, κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα;

Κεφαλαλγίες	ΝΑΙ	ΟΧΙ
Φτερνίσματα	ΝΑΙ	ΟΧΙ
Δυσκολία στην αναπνοή	ΝΑΙ	ΟΧΙ
Συρίττουσα αναπνοή (γατάκια)	ΝΑΙ	ΟΧΙ
Δερματικά εξανθήματα	ΝΑΙ	ΟΧΙ
Πόνους στο στομάχι	ΝΑΙ	ΟΧΙ
Μάτια που κοκκινίζουν ή δακρύζουν	ΝΑΙ	ΟΧΙ
Επίμονο βήχα	ΝΑΙ	ΟΧΙ
Διάρροια ή δυσκοιλιότητα	ΝΑΙ	ΟΧΙ
Συχνές λοιμώξεις στα αυτιά	ΝΑΙ	ΟΧΙ
Κρυολόγημα που δεν φεύγει	ΝΑΙ	ΟΧΙ

Εάν απαντήσατε ΝΑΙ σε ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω μπορεί το πρόβλημά σας να είναι αλλεργιολογικής φύσεως. Ο Αλλεργιολόγος είναι πρόθυμος να απαντήσει σε κάθε ερώτηση και απορία σας.

Εάν δεν υπάρχει Αλλεργιολόγος στην πόλη σας τότε το Alloergo Allergy Club ίσως σας φανεί χρήσιμο!